November
November was traditioneel de slachtmaand. Het vee, met name de varkens, werd nog een keer de bossen ingejaagd om zich vol te vreten aan eikels, kastanjes en beukennootjes. Daarna begon de slacht. Elk deel van het dier werd gebruikt. Wat niet goed geconserveerd kon worden (de organen, het bloed en het kleine slachtafval), werd zo snel mogelijk geconsumeerd. De rest van de slachtopbrengst werd verwerkt (gedroogd, gerookt, gekookt of soms ingezouten) tot voorraad voor de lange winter.
In Nijmegen en omgeving was november ook de maand waarin de boeren hun pacht en hun kerkelijke belasting moesten ophoesten, traditioneel op de elfde van de elfde, het feest van Sint Maarten. Dit was een datum die de boeren, zeker na een slechte oogst, met weinig vreugde tegemoetzagen.
De novemberpagina in de Très Riches Heures is voor het grootste deel geschilderd door Jean Colombe, maar wel volgens de bedoeling van de gebroeders Van Lymborch. Er is dan ook een duidelijke overeenkomst met het novembervignet (quatrefoil) uit de Belles Heures, dat met zekerheid een schepping is van de drie Nijmeegse broers. Het astrologische timpaan boven het landschap is ook zeker geschilderd door de Van Lymborchs.
Jean Colombe (ca. 1430 – 1493), net zoals de Van Lymborchs meestal woonachtig in Bourges, maakte het werk af dat de gebroeders Van Lymborch zeventig jaar eerder waren begonnen. Het is meestal niet moeilijk, ook niet voor het ongeoefende oog, om te zien welke miniaturen – of onderdelen daarvan – zijn geschilderd door Colombe of door de Nijmeegse gebroeders. Colombe heeft zich wel gehouden aan de algemene opzet van de Van Lymborchs, maar in de uitvoering volgde hij de veranderde opvattingen van zijn eigen tijd. De ‘weke’ stijl van het begin van de eeuw was vervangen door een steviger aanpak.
Tegenwoordig wordt aangenomen dat rond het midden van de 15de eeuw nog een of meerdere andere schilders aan de Très Riches Heures hebben bijgedragen, maar de opvattingen van de verschillende deskundigen laten geen eensluidende conclusie.
Door: Clemens Verhoeven